गोल्ड आणि सिल्व्हर ही भारतातील पिढ्यान पिढ्या विश्वासार्ह गुंतवणूक माध्यमे आहेत. गोल्ड आणि सिल्व्हर एक्सचेंज ट्रेडेड फंड्स (ETF) आणि इंडेक्स फंड च्या सुरूवातीसह, या मौल्यवान धातूंमध्ये गुंतवणूक करणे आता अधिक सुलभ, स्वस्त आणि सोयीस्कर झाले आहे. हे मार्गदर्शक या साधनांचे कार्य, फायदे, धोके आणि भारतीय गुंतवणूकदारांसाठी ते का एक हुशार निवड आहे याबद्दल माहिती देते.
गोल्ड आणि सिल्व्हर ETF आणि इंडेक्स फंड म्हणजे काय?
गोल्ड आणि सिल्व्हर ETF
गोल्ड आणि सिल्व्हर ETF हे SEBI-नियमित म्युच्युअल फंड स्कीम आहेत जे भौतिक गोल्ड आणि सिल्व्हरच्या किंमती ट्रॅक करतात. हे ETF शेअर मार्केटमध्ये शेअर्स प्रमाणेच ट्रेड केले जातात, ज्यामुळे ते अत्यंत लिक्विड आहेत. गोल्ड/सिल्व्हर ETF च्या प्रत्येक युनिटमध्ये धातूचे विशिष्ट प्रमाण (उदा., 1 ग्राम गोल्ड) असते.
गोल्ड आणि सिल्व्हर इंडेक्स फंड
हे फंड ऑफ फंड (FoF) आहेत जे गोल्ड/सिल्व्हर ETF मध्ये गुंतवणूक करतात. ETF पेक्षा वेगळे, इंडेक्स फंड थेट Asset Management Companies (AMC) किंवा दलालांकडून दररोजच्या Net Asset Value (NAV) वर खरेदी/विक्री केले जातात.
गोल्ड आणि सिल्व्हर ETF आणि इंडेक्स फंड कसे काम करतात?
- गुंतवणूक पूलिंग: गुंतवणूकदार फंडची युनिट्स खरेदी करतात, जे एकत्रितपणे भौतिक गोल्ड/सिल्व्हर किंवा ETF मध्ये गुंतवणूक करतात.
- NAV-आधारित किंमत: फंडचे मूल्य गोल्ड/सिल्व्हरच्या बाजारभावानुसार बदलते, जे NAV मध्ये प्रतिबिंबित होते.
- लिक्विडिटी: ETF इंट्राडे ट्रेड केले जाऊ शकतात, तर इंडेक्स फंड दररोजच्या NAV वर रिडीम केले जातात.
गोल्ड/सिल्व्हर ETF आणि इंडेक्स फंडमध्ये गुंतवणूक करण्याचे फायदे
1. कमी खर्च
- भौतिक गोल्ड पेक्षा कमी खर्च (मेकिंग चार्जेस किंवा स्टोरेज खर्च नाही).
- 3 वर्षांपेक्षा जास्त काळ ठेवल्यास संपत्ती कर किंवा भांडवली नफा कर लागत नाही (LTCG कर 20% दराने लागू होतो).
2. सोय
- भौतिक गोल्ड/सिल्व्हरच्या स्टोरेज, शुद्धता किंवा सुरक्षिततेची चिंता करण्याची गरज नाही.
- ETF शेअर बाजारात सहज खरेदी/विक्री करा किंवा SIP द्वारे इंडेक्स फंडमध्ये गुंतवणूक करा.
3. डायव्हर्सिफिकेशन
- नॉन-कॉरिलेटेड अस्सेट्स जोडून पोर्टफोलिओचा धोका कमी करते (गोल्ड/सिल्व्हर बाजारातील घसरणीत चांगले काम करते).
4. छोट्या गुंतवणूका
- इंडेक्स फंडमध्ये ₹100 पासून किंवा ETF मध्ये 1 ग्राम इतक्या लहान रकमेपासून सुरूवात करा.
5. SEBI द्वारे नियमन
- पारदर्शक किंमत आणि भौतिक धातूंवर आधारित सुरक्षित गुंतवणूक.
विचारात घ्यावयाचे धोके
1. बाजारातील अस्थिरता
- गोल्ड/सिल्व्हरच्या किंमती जागतिक मागणी, व्याजदर आणि भूराजकीय घटकांमुळे बदलतात.
2. चलन धोका
- गोल्ड USD मध्ये किंमत केले जात असल्याने, रुपयाच्या मजबूतीमुळे भारतीय गुंतवणूकदारांना कमी परतावा मिळू शकतो.
3. निष्क्रीय उत्पन्न नाही
- स्टॉक्स किंवा बॉन्ड्स प्रमाणे, गोल्ड/सिल्व्हर ETF डिव्हिडंड किंवा व्याज देत नाहीत.
4. ट्रॅकिंग एरर
- इंडेक्स फंड मॅनेजमेंट फीच्या कारणामुळे गोल्डच्या वास्तविक किंमतीपासून थोडेसे विचलित होऊ शकतात.
गोल्ड vs सिल्व्हर ETF: कोणते चांगले?
| फॅक्टर | गोल्ड ETF | सिल्व्हर ETF |
|---|---|---|
| लिक्विडिटी | जास्त (अधिक लोकप्रिय) | कमी (कमी ट्रेड) |
| अस्थिरता | मध्यम | जास्त |
| औद्योगिक वापर | मर्यादित | जास्त (तंत्रज्ञान, सौर) |
| गुंतवणूक मागणी | मजबूत (हेज) | वाढत आहे |
सल्ला: संतुलित डायव्हर्सिफिकेशनसाठी आपल्या पोर्टफोलिओच्या 5–15% गोल्ड/सिल्व्हरमध्ये वाटप करा.
गोल्ड/सिल्व्हर ETF आणि इंडेक्स फंडमध्ये गुंतवणूक कशी करावी
-
ETF साठी:
- डीमॅट आणि ट्रेडिंग खाते उघडा.
- NSE/BSE वर शेअर्स प्रमाणे युनिट्स खरेदी/विक्री करा.
-
इंडेक्स फंड साठी:
- AMC वेबसाइट, म्युच्युअल फंड प्लॅटफॉर्म किंवा SIP द्वारे गुंतवणूक करा.
भारतातील 2025 चे सर्वोत्तम फंड:
- गोल्ड ETF: निप्पॉन इंडिया गोल्ड ETF, SBI गोल्ड ETF
- सिल्व्हर ETF: ICICI प्रुडेंशियल सिल्व्हर ETF
- इंडेक्स फंड: HDFC गोल्ड फंड, Axis गोल्ड फंड
निष्कर्ष
गोल्ड आणि सिल्व्हर ETF आणि इंडेक्स फंड भौतिक मालकीच्या त्रासाशिवाय या मौल्यवान धातूंमध्ये गुंतवणूक करण्याचा एक आधुनिक, किफायतशीर मार्ग आहे. बाजारातील अस्थिरतेसारख्या धोक्यांसह, त्यांचे फायदे—लिक्विडिटी, कमी खर्च आणि डायव्हर्सिफिकेशन—दीर्घकालीन गुंतवणूकदारांसाठी ते आदर्श बनवतात.
छोट्या प्रमाणात सुरूवात करा, समतोलपणे वाटप करा आणि आपल्या पोर्टफोलिओमध्ये गोल्ड/सिल्व्हरला चमकू द्या!
