इक्विटी म्युच्युअल फंड्स
इक्विटी म्युच्युअल फंड्स ही दीर्घकालीन संपत्ती निर्मितीसाठी एक लोकप्रिय गुंतवणूक पर्याय आहेत. हे फंड प्रामुख्याने स्टॉक्समध्ये गुंतवणूक करतात, ज्यामुळे फिक्स्ड इन्कम इन्स्ट्रुमेंट्सपेक्षा जास्त परताव्याची शक्यता असते, तथापि अल्पकालीन अस्थिरता जास्त असते.
इक्विटी म्युच्युअल फंड्समध्ये गुंतवणूक का करावी?
- दीर्घकालीन वाढ: गेल्या ५+ वर्षांमध्ये महागाई आणि फिक्स्ड डिपॉझिट्सपेक्षा जास्त परतावा दिला आहे.
- विविधीकरण: विविध क्षेत्रे/बाजार भांडवलातील स्टॉक्समध्ये प्रवेश.
- कर कार्यक्षमता: LTCG (दीर्घकालीन भांडवली नफा) ₹१.२५ लाखांवर १२.५% कर आकारला जातो.
- SIP पर्याय: किमान ₹२५०/महिन्यापासून व्यवस्थित गुंतवणूक करता येते.
महत्त्वाची माहिती (२०२५)
- इक्विटी फंड्सचा गेल्या दशकातील सरासरी CAGR १२-१५% आहे (स्रोत: AMFI).
- ELSS फंड्स कलम ८०C अंतर्गत कर सवलत (₹१.५ लाख/वर्ष) देतात.
- स्मॉल-कॅप फंड्सनी सर्वात जास्त परतावा (~१८% CAGR) दिला आहे, परंतु त्यातील अस्थिरता जास्त आहे.
SEBI-अनुमोदित इक्विटी म्युच्युअल फंड श्रेण्या
SEBI (सेबी) ने गुंतवणूकदारांच्या सुस्पष्टतेसाठी आणि संरक्षणासाठी इक्विटी फंड्सचे ११ श्रेणींमध्ये वर्गीकरण केले आहे.
| श्रेणी | मुख्य वैशिष्ट्ये | किमान इक्विटी गुंतवणूक | धोका पातळी | योग्य कोणासाठी |
|---|---|---|---|---|
| मल्टी कॅप फंड | लार्ज, मिड आणि स्मॉल कॅपमध्ये गुंतवणूक | ७५% | मध्यम | विविधीकरण |
| फ्लेक्सी कॅप फंड | मार्केट कॅपमध्ये लवचिकता | ६५% | मध्यम | डायनॅमिक वाटप |
| लार्ज कॅप फंड | टॉप १०० कंपन्या | ८०% | कमी | स्थिर परतावा |
| लार्ज आणि मिड कॅप फंड | लार्ज आणि मिड कॅपचे मिश्रण | ३५% प्रत्येक | मध्यम | संतुलित वाढ |
| मिड कॅप फंड | पुढील १५० कंपन्या (१०१-२५०) | ६५% | जास्त | आक्रमक वाढ |
| स्मॉल कॅप फंड | टॉप २५० नंतरच्या कंपन्या | ६५% | खूप जास्त | जोखीम सहन करू शकणारे गुंतवणूकदार |
| डिव्हिडेंड यील्ड फंड | जास्त डिव्हिडेंड देणाऱ्या स्टॉक्स | ६५% | कमी-मध्यम | नियमित उत्पन्न |
| व्हॅल्यू फंड | अंडरव्हॅल्यूड स्टॉक्स | ६५% | मध्यम | कंट्रॅरियन गुंतवणूकदार |
| कॉन्ट्रा फंड | बाजाराच्या ट्रेंडच्या विरुद्ध | ६५% | जास्त | अनुभवी गुंतवणूकदार |
| फोकस्ड फंड | केंद्रित पोर्टफोलिओ (जास्तीत जास्त ३० स्टॉक्स) | ६५% | जास्त | उच्च विश्वासाची निवड |
| सेक्टोरल/थेमॅटिक फंड | विशिष्ट क्षेत्र (उदा., IT, फार्मा) | ८०% | खूप जास्त | क्षेत्रातील तज्ञ |
| ELSS | कर बचत, ३ वर्षांचा लॉक-इन | ८०% | मध्यम | कर आयोजन |
योग्य इक्विटी फंड कसे निवडावे?
१. धोका सहनशक्ती: स्थिरतेसाठी लार्ज कॅप; जास्त धोका-परताव्यासाठी स्मॉल कॅप निवडा.
२. गुंतवणूक कालावधी: इक्विटी फंड्ससाठी किमान ५-७ वर्षे.
३. फंड परफॉर्मन्स: बेंचमार्कच्या तुलनेत सातत्य (३/५/१० वर्षांचा परतावा) तपासा.
४. खर्चाचे प्रमाण: पॅसिव फंड्ससाठी १.५% पेक्षा कमी, सक्रिय फंड्ससाठी <२%.
व्यावसायिक सल्ला
“लार्ज कॅप फंड्सच्या सोबत मिड/स्मॉल कॅप फंड्स जोडून संतुलित पोर्टफोलिओ तयार करा. वार्षिक वाटपाचे पुनरावलोकन करा.”
गुंतवणूक करण्यास सज्ज आहात? आजच सल्ला घ्या.
Frequently Asked Questions
इक्विटी फंड्स सुरक्षित आहेत का?
त्यात बाजाराचा धोका असतो, परंतु विविधीकरणाद्वारे तो कमी केला जातो. दीर्घकालीन गुंतवणूकदारांना ऐतिहासिकदृष्ट्या फायदा होतो.
SIP किंवा एकमुश्त गुंतवणूक?
SIP मधील टायमिंग रिस्क कमी होतो; एकमुश्त गुंतवणूक बाजारातील घसरणीच्या वेळी योग्य.
नवशिक्यांसाठी सर्वोत्तम इक्विटी फंड कोणते?
फ्लेक्सी कॅप किंवा लार्ज कॅप फंड्स (उदा., XYZ फ्लेक्सी कॅप फंड).
